*ประทีป ช่วยเกิด นักวิจัย สถาบันวิจัยเพื่อพัฒนาสังคม มหาวิทยาลัยขอนแก่น
ประเทศไทยมีมรดกทางวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์สืบทอดกันมาเป็นเวลานานหลายศตวรรษ และหนึ่งในมรดกทางวัฒนธรรมที่สำคัญของประเทศไทย คือ “อาหารไทย” ด้วยลักษณะทางภูมิศาสตร์ของประเทศไทย ส่งผลให้วัตถุดิบ ที่นำมาประกอบอาหารเพื่อการบริโภคมีความหลากหลาย มีเอกลักษณ์เฉพาะ และมีคุณประโยชน์ต่อร่างกาย
จากสถานการณ์ปัจจุบันที่ประเทศไทยประสบปัญหาด้านเศรษฐกิจจากการแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 หนึ่งในแนวทางการฟื้นฟูเศรษฐกิจของประเทศไทย คือ การส่งเสริม SOFT POWER (อำนาจอ่อน) เป็นเครื่องมือสำคัญในการเพิ่มมูลค่าเศรษฐกิจสร้างสรรค์ หรือ Creative Economy และ “อาหารไทย” เป็น SOFT POWER ที่ทรงพลา นุภาพที่สามารถฟื้นฟูเศรษฐกิจไทยจากวิกฤตเศรษฐกิจจากการแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ได้
เอกลักษณ์ที่โดดเด่นของอาหารไทยที่สำคัญ ได้แก่ วัฒนธรรมอาหารไทยมี “ข้าว” เป็นอาหารหลัก รับประทานคู่กับ “กับข้าว” และเป็นอาหารที่ครบรสใน 1 จานหรือใน 1 สำรับ รสชาติของอาหารไทยมาจากการผสมผสานส่วนประกอบในอาหารจานนั้น ๆ หรือในสำรับนั้น ๆ ได้รสชาติที่หลากหลายทั้ง เปรี้ยว เค็ม หวาน เผ็ด มัน ขม แล้วแต่ความชอบและต้องการของผู้รับประทาน
เอกลักษณ์ที่โดดเด่นของอาหารไทยอีกประการ คือ “อาหารไทยเป็นยา” เป็นอาหารเพื่อสุขภาพมีสมุนไพรต่าง ๆ แฝงอยู่ทั้งในสำรับและวิถีการกิน อาหารไทยอุดมด้วยพืชผักสมุนไพรหลายชนิด มีสรรพคุณทางยาจากสารพฤกษเคมี ช่วยในการรักษาสุขภาพให้เป็นปกติกับปรับปรุงสุขภาพให้ดีขึ้น
ข้อมูลจากการสำรวจของสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ ต่อความนิยมของชาวต่างชาติที่มีต่ออาหารไทย 10 สำรับ ประกอบด้วย 1. ต้มยำกุ้ง 2. แกงเขียวหวาน 3. ผัดไทย 4. ผัดกะเพรา 5. แกงเผ็ดเป็ดย่าง 6. ต้มข่าไก่ 7. ยำเนื้อ 8. หมูสะเต๊ะ 9. ไก่ผัดเม็ดมะม่วงหิมพานต์ และ 10. แกงพะแนง
นอกจากนี้อาหารไทยมีมนต์เสน่ห์ที่เป็นที่ชื่นชอบของนานาประเทศ อาทิเช่น อาหารไทยพิถีพิถันทุกขั้นตอน อาหารไทยเน้นความประณีตสวยงาม รวมถึงอาหารไทยมีการใช้บรรจุภัณฑ์จากธรรมชาติ
การเผยแพร่มรดกทางวัฒนธรรม “อาหารไทย” ให้เป็นที่รู้จักต่อนานาประเทศมากขึ้นโดยเฉพาะในช่วงการแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 จะผลักดันให้ “อาหารไทย” กลายเป็น SOFT POWER โลก ที่เข้ามามีบทบาทในการช่วยกอบกู้เศรษฐกิจของประเทศไทยในยามยากลำบากจากผลกระทบของการแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ผ่านการเข้ามาท่องเที่ยวพักผ่อนของนักท่องเที่ยวนานาประเทศตามสถานที่ท่องเที่ยวต่าง ๆ ทั่วประเทศไทยที่มี “อาหารไทย” อันเป็นเอกลักษณ์ของท้องถิ่นให้นักท่องเที่ยวได้ลองลิ้มชิมรส เป็นต้น
